Кхана ерриге а Россехь а санна, Нохчийчохь билгалдоккхур ду Мехкадаьттан, газан промышленностан белхахойн де.
Советийн хенахь вайн республикехь дика кхиъна дара мехкадаьтта, газ яккхар а, царех гIулалкхдар а.
90-гIа шераш дуьйлалуш республикехь шарахь 3–4 миллион тонна мехкадаьтта доккхура. Бакъду, тIемаш болчу хенахь республикин кхийолу промышленность а, экономикин кхидолу дакъош а санна, дохийна, дIадехира мехкадаьтта, газ яккхарех а, царех гIуллакх даран а дакъош. ТIамал хьалхарчу шерашкахь оцу аьргаллех гIуллакх деш йолу масех предприяти яра. Ткъа хIинца царех цхьа а яц. ТIамал тIаьхьарчу шерашкахь дIадаьхьира мехкадаьтта, газ яккхар меттахIоттор.
Нохчийчохь куьйга мехкадаьтта даккха долийра ХIХ-чу бIешеран хьалхарчу эхехь. БIешо чекхдолуш и аьргалла промышленни кепара яккха йолийра. ХХ-гIа бIешо чекхдолуш Соьлжа-ГIала Россин мехкадаьттан промышленностан коьрта дакъа хилла дIахIоьттира, мехкадаьтта а, бензин а даккхарехь дерриге а дуьненахь цIеяхара цуьнан. Ткъа 30-чу шарешкахь Советски Союзехь мехкадаьтта даккхарехь шолгIачу метте елира иза. Республика доккха маьIна долуш хилира пачхьалкхан экономикин а, тIеман а ницкъ чIагIбарехь, цунна индустриализаци ярехь.
Тахана республикехь дIахьош ду мехкадаьтта, газ йолу иттаннаш меттигаш караерзор.
Нохчийчуьра мехкадаьтта Россехь уггаре а лакхара дикалла йолуш ду. Иза дай ду, цуьнца алсам ю парафин, кIезиг ду саьмгал.
Республикин мехкадаьттан дакъа меттахIотторна 2000-чу шарахь Россин Правительствос тIеийцира «Нохчийн Республикин мехкадаьттан, газан дакъа меттахIотторехь хьалхарчу рогIехь дан дезачу гIуллакхийн хьокъехь» болу сацам. Оцу сацамца йилла йолийра «Роснефтана» чуйогIуш йолу «Грознефтегаз» ОАО. 2006-чу шарахь оцу компанис 2,1 миллион тонна мехкадаьтта даьккхира. Къилбаседа Кавказехь мехкадаьттан коьрта тIаьхьалонаш Нохчийн Республикехь ю.
С.ЛАЛАЕВ