ХIокху заманахь дуьненан юкъараллина болчу уггаре а баккхийчех кхерам бу терроризм а, экстремизм а. Муьлххачу а юкъараллина экстремизм, террорца а, адамаш дайарца а кхераме хилла ца Iаш, шен идеологица а кхераме ю.
Экстремизм шен тайп-тайпанчу гучудийларшца, уггаре а хьалха терроризмаца, регионан а, дийнна мехкан а проблема хилла Iаш яц. Иза дерриге а дуьненан проблема ю, лазам бу.
Иза цхьаьна регионца юзар, аьр вай «Кавказан юьхь» йолуш яр чIогIа кхераме а, юкъараллехь гIоьртина хьал кхуллуш а хIума ду.
Экстремизман муьлхха а кеп, хуьлийла иза политикин, экономикин, динан, къоман, и.дI.кх. даима а къоман кхерамазаллех хьакхалуш ю.
XXI-чу бIешарахь экстремизм а, цуьнан кепаш а, гучудийларш а къаьсттина цхьана пачхьалкхан сингаттам, лазам хилла Iаш бац, иза дерриге а дуьненан юкъараллин лазам хилла дIахIоьттина тахана.
Цхьа а шеко яц терроризмана а, экстремизмана а дуьхьал къийсам массара а цхьаьна дIабахьа безаш хиларан. Массарна а девзаш долу бакъдерг ду иза. Оцу зуламна дуьхьал цхьаьна, бертахь, вовшех дага а довлуш, къийсам дIабахьа беза ерриге а пачхьалкхийн лерринчу а, бакъонашларъяран а органаша.
Дуьненаюкъарчу барташца нийса а догIуш, терроризмана а, экстремизмана а дуьхьал къийсам дIабахьарехь Россин Федерацис цхьаьна гIуллакхаш до иттаннаш пачхьалкхашкарчу бакъонашларъяран органашца а, лерринчу службашца а, ткъа иштта, дуьненаюкъарчу организацешца а.
Оцу балхо беркате тIаьхье а ло, терроризмана а, экстремизмана а дуьхьал дIахьочу къийсаман эвсаралла лакха а йоккху.
Хьаххийначуьра аьлча, вайн мехкан субъекташкахь а лаккхарчу эвсараллица къийсам дIахьош бу терроризман а, экстремизман а гучудийларшна дуьхьал.
Россин Федерацин къоман кхерамазаллин декъехь кхочушъеш йолчу пачхьалкхан политикехь уггаре а мехала лоруш ду юкъараллин кхерамазаллина кхачояр.
Юкъараллин кхерамазаллина кхачояр ду вайн массо а стаг, вахархо зенах, зуламах ларвар, къаьмнашна юкъахь къийсамаш цахилийтар, церан бакъонаш цахьешийтар, Iаламан а, техногенни а бохамах адамаш лардар.
Оцу декъехь Россехь беш вуно боккха болх бу. Кечйина Россин Федерацин къоман кхерамазаллин 2020-чу шаре кхаччалц йолу стратеги. Кечдина терроризмана а, экстремизмана а дуьхьал гIуллакхаш дарна тIехьовсийна кхидолу документаш а.
Россин Федерацин Президентан В.Путинан Указаца вовшахтоьхна Къоман антитерроран комитет (КъАК). Оцу указаца нийса а догIуш, мехкан субъекташкахь а вовшахтоьхна антитерроран комиссеш. Иштта комисси Нохчийчохь а ю гIуллакхдеш.
Россин субъект хиларе терра, вайн республикехь а жигара дIахьош бу терроризмана а, экстремизмана а дуьхьал гIуллакхаш даран болх.
Ша аьлча, кхочушъеш ю Нохчийн Республикин Куьйгалхочо, Россин Турпалхочо, Антитерроран комиссин председатела Кадыров Рамзана чIагIйина йолу «Нохчийн Республика – антитеррор» республикин Iалашонан программа. Иза тIехьажийна ю Нохчийчохь терроризман а, экстремизман а гучудийларш цахилийтарна.
Оцу программица нийса а догIуш, кест-кеста дIахьо терроризмах а, экстремизмах а долуш долу зуламаш довзийтаран цхьаьнакхетарш, дуьненаюкъара конференцеш, кхидолу гIуллакхаш.
Нохчийчохь коьрта тидам тIебохуьйту терроран а, экстремизман а хьу шайца йолчу къайлахчу тобанашна вайн кегийрхой юкъа цаийзабайтарна, уьш Iехацабайтарна, къоначарна терроризмах а, экстремизмах а долуш долу зулам довзийтарна, кегийрхой Даймохк а, шайн халкъ а дезаран ойланехь кхетошкхиорна.
Оцу балхо беркате тIаьхье а ло.
С.ХАЖИХАНОВ
№66, товбецан (сентябрь) беттан 3 де, 2019 шо