Санкт-Петербургана цхьа шатайпа тамашийна хаза де дара 2013-чу шеран 13-чу февралехь. Маьждиге гулделлачу адамийн дегнаш хьаста санна, де делкъенгехьа лестича малх а гуча белира. Герга шерша бIаьсте тосаелча санна, арахь малъелира. Къаьсттина самукъадаьлла вара маьждиган имам Хадзиев Мохьмад. Дукха хенахь дуьйна вайн нахаца гергарло лелош йолу Iилманча Павлова Ольга Сергеевна яра цу дийнахь бусалба дин тIеоьцуш. Иза цхьа а политика яцара. Я вайнахах волчу стаге маре еана, цIархазмана хIоттийна кеп яцара. Баккъал а исламан хазалло дог дашийна, ойла цIинйина, хастам хиларо АллахI-Дала бохучу новкъа яла лиъна, Цо вазвина ваийтинчу Пайхамаран (Делера салам-маршалла хуьлда цунна) суннаташ дагца къобалдина бусалба дине йоьрзуш яра Павлова Ольга. Бусалба дин тIеоьцуш «Алия» аьлла цIе тиллира цунна. Ларамза яьккхина гIулч яцара иза. КIорггера ойла, шен деган лаам кхочушбеш яра иза. Дукха хан яра цо вайнахаца гергарло лелош долу. Чекхдаьллачу ХХ-чу бIешеран 90-чу шерийн юьххьехь дара дуьххьара цунна вайнах бевзаш. Педагогически Iилманийн кандидат йолу Алия Москва гIаларчу цхьана университетехь проректор яра. Цо куьйгалла дечу дешаран кхерчахь доьшуш вайнехан кегийрхой бара.
Цу чолхечу муьрехь хаддаза церан бехк болуш, боцуш Россин коьртачу шахьаран милицица Iоттабаккхамаш нислора. Дукха хьолахь вайн махкахой бехк бой дIадерзадора иза Iедалан векалша. Кегирхошна ницкъ беш меттигаш йогIура. ТIаккха шен студенташна орцаха йолура проректор. Цхьаннах оза ца луш, хьакъ долччу тIегIанехь хьаьнцца а къамел дора цо. Адамалла, доьналла, къинхетам цуьнгахь алсам хиларан билгало яра иза. Хийлазза таIзарх кIелхьара баьхна, шайн аудиторешчу деша охьаховшийна оцу зудчо вайнехан къомах болу студенташ. Iедалан векалша «нохчо» боху дош «зуламхо» бохучу дашах дIаэдина зама яра иза. Дерриге а дуьне вайна дуьхьал даьлла хетара цу муьрехь. Делахь а Павлова Алия хиллера вайца гергарло лоьхуш. Зорбане баьлла 60 сов Iилманан болх болу Iилманча лаа йирзина ца хиллера вайна тIе. Цуьнан цхьа шатайпа беркате Iалашо хиллера. Цо кIорггера талламаш дIаболийра вайнах муьлш бу, уьш мичара схьабевлла, церан дахарехь коьртаниг хIун ду, тахана уьш муьлхачу Iалашоне кхача гIерта?!- боху хаттарш шена хьалха хIиттийна. Уггаре а халачу хенахь Къилбаседа Кавказан ерриге а республикашкахула чекхйолу иза.
Дукха къамелаш до тайп-тайпанчу адмашца Iилманчашца, яздархошца, журналисташца, хьехархошца, могIарерчу бахархошца. ХIоранга сема ладугIу, мел хезнарг дIаяздо. Алссам литература йоьшу, цхьа а книга юьстаха ца тотту, вайнахах лаьцна цу тIехь цхьа дош делахь. Газеташ тIера, журналаш тIера статьяш йоьшу, массо хIуманна ша духе кхиа лууш. Доцца аьлча, цо чIогIа къахьегна кхачам боллуш вайнехан сурт хIоттон лууш. Цу тIехь цуьнан дика аьтту а баьлла. 2012-чу шарахь Павловас Москва гIалахь зорбане йоккху шен хьалхара книга «Ингушский этнос на современном этапе: черты социально-психологического портрета». Цунах боккха кхаъ хилира вайнахана, гIалгIайн махкахь евзина ца Iаш, Къилбаседа Кавказехула чекхъелира керла книга. 2013-чу шеран гурахь циггахь Москва гIалахь зорбане елира Iилманчин шолгIа книга «Чеченский этнос сегодня: черты социально-психологического портрета».
Уггаре а хьалха билгалдаккха луур дара книга Iаламат чулацаме хилар. ШолгIа ала лууш кхин цхьа хIума ду, кIорггера талламаш беш авторо бина болх вай дукха дезаш, вайнахе болчу сий-ларамца бина бу. Гуш ду цо алссам къахьегна хилар, цуьнан бух боцу хIорд санна кIорггера хаарш хилар, вайнах бовзарх иза Iаламат йоккхаеш хилар. Iаламат мехала книга ю Алияс зорбане яьккхинарг. И йоьшучу муьлххачу стагана цу тIехь шена пайдехь дерг карориг хиларан цхьа а щеко яц. Вайн махкахь евзаш йолу Iилманча, историн Iилманийн кандидат Берсанова Залпаъ ю книгин рецензент. Книгин дешахьалхенехь цо а лаккхара мах хадабо Алиян къинхьегаман. Сема тидам беш, книга ешча кхин цхьа хазахетар ло цуьнан чулацамо. Гуш ду баккъал бусалбачу стага иза язйина хилар. Цхьа шатайпа беркате хIуо деттало цунах, дерриге а дуьне маракъовла дог доуьйтуш. Иштта хуьлу-кх бакъволчу яздархочун хьанала къинхьегам. Павлова Алия хIинца а Москва гIалахь Iаш ю, Психолого-педагогически университетехь доцент болх беш ю, кест-кеста Нохчийчу йогIуш, вайца гергарло, уьйр-марзо лоьхуш ю. Книгаш язъечу юкъана цо кхиамца чекхъяьккхина «Аль- Фатихьа» цIе йолу хьуьжар, хIинца Москварчу исламан институтехь доьшуш ю Алия.
ГАЗИЕВА Аза
№113, еара, 8 октябрь, 2015 шо