Чекхдаьллачу ХХ-чу бIешерна юккъехь Нохчийчохь цхьа а вацара иза ца вевзаш. Дукха хьолахь цунах «молла» олура Нохч-ГIалгIайн пачхьалкхан драмин театран сцени тIехь кест-кеста моллин васт кхоллар цуьнга кхочуш хиларна. Амма РСФСР-н халкъан артиста Зубайраев ЯрагIис вайнехан сцени тIехь кхоьллина васташ дийцина ца валлал дукха ду. Цуьнан цIе ца йоккхуш хала ду тахана нохчийн къоман театр хьахо.
1917-чу шеран 22-чу октябрехь Нохчийчуьрчу Девкар-Эвлахь дуьнен чу ваьлла ву Зубайраев Мохьмадан кIант ЯрагIи. Циггахь чекхъяьккхина юккъерчу школан ворхI класс. ТIаккха, пхийттара ваьлла ЯрагIи Соьлжа-ГIала оьхьавеана, кооперативни техникумехь деша болчу лаамца. Кхиамца зерех чекхваьлла техникумехь доьшуш хилла иза, дуьненна вевза политолаган Авторханов Iабдурохьманан цунах бIаьрг кхеташ. Тайна куц-кеп, маттана шера, нохчийн маттахь а, оьрсийн маттахь а хецна байташ йоьшуш волчу кIантах цецваьлла, цу муьрехь нохчийн къоман театран директор болх беш хилла волу Авторханов Iабдурохьман. Цо куьг лаьцна театре схьавалаво вуьрхIитта шо кхачаза волу Зубайраев ЯрагIи. И хилла 1933-чу шеран бIаьстенан юьххьехь. Театр Бадуев СаьIидан «ЦIен гIап» цIе йолчу пьеси тIехь спектакль кечъеш хилла. Цу спектаклехь роль кховдайо къоначу актере. КIайчу эпсаран васт кхоллар тIедуьллу цунна. Вайна массарна хууш ма-хиллара «ЦIен гIап» 1919-чу шарахь Iалхан-юьртахь вайнаха инарла Деникинан эскарна дуьхьал латтийначу къийсамах ю. Бадуев СаьIидан пьесех тоьллачарех ларалуш а ю иза. 1933-чу шеран июль баттахь Iалхан-ГIалахь хиллачу цIечу тIемалойн конференцехь гайтина спектакль. Артисташа и мел дика гойтура дуьйцура шен «Кремневый пистолет» цIе йолчу дийцарехь гIалгIайн вевзачу яздархочо Базоркин Идриса. Къаьсттина лакхара мах хадабо авторо кIайчу эпсаран васт кхоьллинчу Зубайраев ЯрагIин.
1934-чу шарахь советийн Iедало вовшахтуьйхира Нохчийчоь а, ГIалгIайчоь а. Нохч-ГIалгIайн Автономни Республикин куьйгалло дехар дира Гуьржийн мехкан куьйгалле вайнехан къоман театр хьакъ долччу тIегIане хьалаяккха гIо-накъосталла даре сатесна. Гуьржаша сихонца жоп делира, йолчу таронца орца кхачош. Нохч-ГIалгIайн пачхьалкхан драмин театре болх бан схьаваийтира режиссер Арчил Чхартишвили. Ткъа дуьненна евзачу Шота Руставелин цIарах йолчу гуьржийн къоман драмин театре Iамо вайнехан кегирхой дIабигира. Царна юкъахь вара Зубайраев ЯрагIи. ГIарабевлла гуьржийн актераш бара вайнехан кегийрхой Iамош: Ахметели Сандро, Хорава Акакий, Васадзе Акакий. Дийнахь церан лекцешка ладугIура вайн махкахоша, ткъа суьйранна кирхьана тIехьа дIахIуьттура лаккхарчу тIегIанехь корматалла йолчу гуьржийн актерийн хьуьнаре белхаш тергал бан, церан ловзарах марзо эца. Ши шо даьккхира Тбилисехь вайнехан кегийрхоша шайн говзалла шаръеш, театральни искусствон къайленаш йостуш, шатайпачу башхаллица къаьста сценин низам Iамош.
1936-чу шарахь дешна бевлла вайн кегийрхой Соьлжа-ГIала цIабоьрзуш, Москва гIалахь дешна цIавирзина нохчийн къоман дуьххьарлера режиссер Батукаев ХIарон вара. Шен дипломни спектакална хIотто цо билгалдаьккхина дара гуьржийн «Майра Кикила» туьйра. Цу спектаклехь Вахуштин роль яра Зубайраев ЯрагIийга кховдийнарг. Нохчийн къоман театран тоьллачу актерийн ансамбль яра «Майра Кикила» спектаклехь дакъалоцуш Бадуев Мовжди, Исаева Асет, Зубайраев ЯрагIи, иштта дуккха а кхиберш. Кхин цхьа роль яра дагахь доцуш ЯрагIига ловзо режиссера тIейожийна. Хууш ма-хиллара Нохч-ГIалгIайн къоман театрехь Сандро Шаншиавилин «Анзор» пьеси тIехь изза цIе йолу спектакль хIотторца дIаболийра режиссера Чхартишвили Арчила шен болх. Революцин шовкъах юьзна йолчу заманан лехамашна жоп луш яра гуьржийн драматурга язйина пьеса. Ткъа 19 шо кхачаза волчу ЯрагIига кховдийнарг 90 шо кхаьчначу воккхачу стеган роль яра. КIайчу эскаран векалша цхьаъ бен воцу кIант вийнера пьесин чулацамо схьадийцарехь оцу къаночун. Цуьнан Iовжийна дог, шелйина ойла, воккхачу стеган бохамо халчу хIоттавар гайта дезаш вара ЯрагIи. Цу муьрехь зорбане дийлинчу газеташа схьадийцарехь къона актер тIех дика ларийнера шена тIедехкинчу декхаршца. «Анзор» спектакло гайтира Зубайраев ЯрагIи муьлхха а роль ловзо похIма долуш, лаккхарчу тIегIанехь корматалла йолуш хьуьнаре актер хилар. Дийца даьккхиначуьра аьлча цу муьрехь коьртачу декъана Бадуев СаьIидан пьесаш тIехь лаьтташ яра Нохч-ГIалгIайн къоман театран репертуар; «Дашо Iам», «ЖаIуьнан доьзал», «ЦаIебин зудаялор» иштта дуккха а кхиерш. Цу массо а спектаклехь дакъалоцуш вара Зубайраев ЯрагIи. Къегина васташ кхолла хаарца билгалваьлла а вара. Иштта-м вайнехан театро оьрсийн драми тIехь а, малхбалерчу драматургица а болх бина. Ткъа царна юкъара Зубайраев ЯрагIис дакъалаьцнарш билгалъяьхча, уггаре а хьалха цIе яккха йогIу Корнейчук Александран «Платон Кречет» цIе йолчу пьеси тIехь хIоттийна, изза цIе йолу спектакль, дуьненна вевзачу Мольеран пьеси тIехь хIоттийна «Хилаза ца ваьлла, хилла лор» спектакль. «Платон Кречет» советийн интеллигенцин дахар довзуьйтуш хиллехь а, Зубайраев ЯрагIис Сганарель роль ловзийна «Хилаза ца ваьлла хилла лор» цIе йолу спектакль Iаламат самукъане, сирлачу басаршца хIоттийна яра. Французхойн яздархочо Мольера 250 шо хьалха язйинехь а, нохчийн яздархочо Саидов Билала тIех говза пьеса гочъяр бахьанехь вайнехан хьовсархошна уллера, гергара яра и Зубайраев ЯрагIин партнераш «Хилаза ца ваьлла хилла лор» спектаклехь Исаева Асет, Ташухаджиева Асет, Ибрагимов Исмаил хилар тидаме эцча милла а кхетар ву ледара иза хуьлийла ца хиларх. 
1938-чу шеран юьххьехь Бадуев СаьIид ваьллера «ПетIамат» пьеса язйина. «Зеламха» цIе йолчу турпалаллин драми тIехь болх дIаболо кечамаш беш вара иза. Ткъа къоман театр «ПетIамат» пьеси тIехь репетицеш еш яра. ТIекхача герга яра премьерин хан. Амма дагахь доцуш Бадуев СаьIид чувоьллира. Цуьнан цIе яккхар, цуьнан говзарш а тIехь болх бар луьра дихкира. Эха шарахь сов театр болх сацийна Iаш яра, кхидIа дан дезарг ца хууш, актерийн тоба синтем байна бIаьрза хьийзаш яра. Делахь а, Делан къинхетам хьалха баьлла къоначу яздархочо Музаев Нурдис керла пьеса еара театре. Цул совнаха театр болх боцуш ца латтийта, цу муьрехь Нохч-ГIалгIайн пачхьалкхан драматически театран коьрта режиссер хиллачу Ванштейн Владимира Вишневский Всеволода язйина «1919» цIе йолу пьеса схьаийцира. Иосиф Сталинан башха хуьнарш, 1919-чу шарахь революцин шовкъаца цо гайтина турпалалла юьйцуш яра пьеса. НКВД-н тIех сема терго малъян дагахь хьовзийна кийтарло яра Вишневскийн пьеса хIотто вайнехан театро схьаэцар, кхитIе зен-зулам доцуш хене яла лаар а дара. Бакъдерг дийцича Музаев Нурдин пьесехь керла турпалхо яра, колхозан аренашкахь хьанала къахьоьгуш, коммунизман бIарлагIех Iехаяла кийча, социализман зIаьнаршлахь сатийсаме ирс карийна. Цуьнан цIе Асе яра. Безамца цуьнга бIаьрг беттачу жимчу стеган роль ловзош вара Зубайраев ЯрагIи.
Муьлхха а роль ловзош актер велахь а «Олеко Дундич» спектаклера командир Семен Михайлович Буденый я «Бэла» спектаклера денщик Митька къегина басарш ца кхоош «чомехь» васт кхолла ницкъ кхочуш, хьуьнар долуш вара иза. Цунна къеггина тоьшалла ду вайн турпалхочо «Шторм» спектаклехь ловзийна матросан роль. В. Биль-Белоцерковскийн изза цIе йолчу пьеси тIехь режиссера В. Вайнштейна хIоттийна спектакль яра «Шторм». Цу заманахь гIараяьлла евзаш хилла советийн драматурган пьеса оьрсийн маттера нохчийн матте гочйинарг З. Шерипов вара. 1940-чу шеран 22-чу декабрехь ара даьллачу «Грозненский рабочий» газето, хастаме дешнаш ца кхоош, билгалдоккху «Шторм» спектакль Нохч-ГIалгIайн театральни искусство кхиорехь Iаламат мехала дакъа хилла дIахIуттург хилар а, къаьсттина революцин шовкъаца васт кхоьллина Зубайраев ЯрагIин матрос кегийрхошна шех масал эца хьакъдолуш турпалхо хилар а. Кхузахь билгаладаккха догIуш кхин цхьа хIума дара. «Шторм» спектаклах мерза кхаъ тарбеллачу Нохч-ГIалгIайн республикин куьйгалло дуьххьара сийлаллин цIерш техкира спектаклехь дакъалаьцначу актерашна. Уьш бара Бадуев Мовжди, Ибрагимов Исмаил, Горчханов Осман, Зубайраев ЯрагIи.
1941-чу шеран 22-чу июнехь фашистийн Германи ямартлонца вайн Даймахмахкана тIелеттачу деношкахь Веданахь гастролашкахь яра Нохч-ГIалIайн драмтеатр. Йоккха репертуар яра Веданарчу хьовсархошна гайта хьалаяьхьна. Амма тIом схьакхайкхийначу дийнахь театран актерех ткъех сов стаг шен лаамехь тIаме дIавахара. Дийца даьккхиначуьра аьлча, царех кхо стаг бен дийна цIа ца веара. Мел чIогIа дехарш дарх Зубайраев ЯрагIи тIаме ца вахийтира. Бахьана театран репертуар коьртачу декъана цунна тIехь лаьтташ хилар дара. «Дан гIуллакх доцуш вуьсур вац, са ма гатде!»,- элира кхуьнга комиссаро. Иза бакъ луьйш хиллера. ТIеман хьалхарчу деношкахь дуьйна вовшахъетта йолийра вайнехан артистех концертни бригадаш. Нохч-ГIалгIайн республикин кIошташкарчу военкоматашна хьалха концерташ ялар тIедожийра кхарна цкъачунна. Цигахь дукха адам хуьлура, тIаме дIахьовсо кечбинарш, хуьлучух кхета луурш, фронтера хаза кхаъ кхачаре сатуьйсурш. Церан дог-ойла айъина, тIома яккха декхарийлахь бара артисташ, патриотизман шовкъ адамийн дегнашкахь гIатто, мел буьрса йийцахь а фашизмах уьш оза ца далийта. Хала хан яра иза, амма вайн артисташа де а, буьйса а ца лоьруш къахьоьгура. ТIом бах бала боьлча, вайн махкахь концерташ елла ца Iаш, Къилбаседа Кавказан дукхах йолчу гIаланашкахула чекхбевлира уьш бIаьхошна концерташ гойтуш. Цул совнаха шайна алапах, фронте дIахьажо танк эца ахча вовшахтуьйхира цара. Танкана и ахча гулдан дагадеана жигархо а Зубайраев ЯрагIи вара. БIаьхойн самукъадоккхуш кхара гайтина хьуьнарш тидаме эцна 1943-чу шеран 30-чу июнехь кхин цкъа а сийлаллин цIерш елира вайнехан актерашна. ТIаккха Нохч-ГIалгIайн халкъан артист хилира ЯрагIех. Дика болх барна совгIаташ кест-кеста дора вайнехан актерашна. Масала 1944-чу шеран январь баттахь Нохч-ГIалгIайн драмтеатран актерашна совгIаташ дира сийлаллин грамоташ луш. Ткъа цул тIаьхьа бутт балале берриге а вайнах махках бехира, «халкъан мостагIий» лерина. Мел къегина хьуьнарш шайн атта боцчу балха тIехь гайтинехь а, къоман театрера актераш бара цу декъазчу декъехь. Дерриге а халкъо санна харцо, хало, гIело, шело лан дийзира вайнехан актерийн. Зубайраев ЯрагIина къоме боьссина беза бала боцург, шенна цхьанна лан беза дегаIийжам бисира оцу къинхетамза махкаха ваккхаро. Боккхачу безамца ялийна къона хIусамнана яра ЯрагIин, театрехь болх беш йолу актриса Алиева Тамара. Иза децIа яханчохь нисделира вайнах махках бахар. Тамара кхечу тобанца хаийра Казахстане йоьдучу вагона тIе. ХIорш вовшашна ца карош шераш дIадевлира. Цунна тIекхачале ЯрагIис кхин нускал далийра. Цундела дахарехь яккха йисинчу хенахь.
1957-чу шеран май баттахь, Нохч-ГIалгIайн культурин кхечу векалшца цхьаьна Соьлжа-ГIала схьавеара Зубайраев ЯрагIи. Сталинан хьадалчаша къам махкаха даьккхинера аьлла къоман кхоллараллин интеллигенци мокъа ца Iийра. Къаьсттина яздархоша, Iедалан къизалло ямартлонца Iазапе лаьцна къам, цкъа мацца а паргIат даьлла, шайн махка цIа доьрзур дуйла хууш алссам говзарш язйина хиллера. Царах цхьаъ яра Ошаев Халида язйина «Асланбек Шерипов» цIе йолу пьеса. Цу пьеси тIехь изза цIе йолу спектакль хIоттийра режиссераша Горькая Лидияс, Минаев Минайс. Цу спектаклаца схьайиллира кхойтта шарахь неIарш къевлина лаьттина вайнехан къоман спектакль. ЯрагIис революцин турпалхочун васт кхоьллира «Асланбек Шерипов» спектаклехь, хьовсархоша Iаламат дезаш тIеийцира иза. Делахь а бакъболчу кхоллараллин кхиамах дуьйцуш хилча оццу режиссераша хIоттийна «Асет» цIе йолу спектакль хьахо йогIу. Дагестанерчу поэтан Гамзатов Расулан поэми тIехь кхоьллина спектакль яра иза. Вайна массарна дукхаезачу Россин хьакъйолчу артисткас Багалова Зулайс шен дуьххьарлера роль ловзийна спектакль яра «Асет». Изза цIе йолуш яра Багалова Зулайс къеггина васт кхоьллина турпалхо а. Ткъа Зубайраев ЯрагIи коьртачу турпалхочун Асетан ден васт кхуллуш вара. Поэми тIехь автора а, цунна тIаьххье спектаклан режиссераша а гойтург вайнахана Iаламат уллера сурт дара. Юккъерчу школехь итт класс чекхъяьккхина яьлла йоI, ломарчу юьртара. гIала дIаяхана институтехь деша лууш ю. Дас дош делла шен юьртахочунна йоI цуьнан кIанте йоуьйтур ю аьлла. Декхарш, синахаамаш къинхетамза гал-морзах бовларо кхоьллина сюжет яра иза. Дена ша делла дош кхочушдан лаьа, ткъа йоIана безам боцу маре ца деш, деша яха лаьа. Асета шен лаам кхочушбо. Да оьгIаз воьду. Цунна юьртахошна хьалха ша юьхьIаьржа хIоьттина хета, кхиъна догIу зудабер деша даханехь, ден лаам тIера яьлла, едда къайла ялар, иэхье лору Кавказан къоьжачу лаьмнакахь. И чолхе васт кхолла аьтто болу Зубайраев ЯрагIин. Сирлачу басаршца гойту цо къеначу ламанхочун хин тулгIенаш санна керча синахаамаш. Хено дIааййо оьгIазло, къинхетам баьрче болу жаIуьнан комаьршачу дагчохь. Иштта гайтира актера шен турпалхо. Везаш тIеийцира иза хьовсархоша. Актерана бIаьрла кхиам беана яра, цу муьрехь вайнехан драмтеатран сцени тIехь хIоттийна «Цхьана юьртахь» цIе йолу спектакль а. Нохчийн яздархочо Мусаев Мохьмада язйина изза цIе йолчу пьеси тIехь режиссера Батукаев ХIарона хIоттийна самукъане спектакль яра «Цхьана юьртахь». Колхозан председатель ву Апти (артист Я. Зубайраев), хьаналчу къинхьегамехь Iаламат баккхий кхиамашца гIарабаьлла цо куьйгалла ден бахам. Председательна моьтту шен хьуьнарца и кхиамаш дебаш бу. Ойла кура а йолий, шолгIачу нускале безам боьду цуьнан. Кхуьнан хьалха ялийначу зудчо чоь юьззина мехкарий гулбина, цхьа а кIант воцуш. Ткъа Аптина, «цIийца» гулдина дуьненан даьхний дIакховдо а, цIийнан кIур ца байта а кIант веза. Совсас ван там бара кхунна кIант, къемата кIант ца вахь а, нисъелла жеро ю иза, цул совнаха Аптига безамца бIаьрг бетташ ю. Амма председателан бехке йоцу ойланаш кхочуш ца хилийта дуьхьал йолу къона Звеньевая Алпату. Керлачу чкъурах йолу йоI дика кхета колхозан кхиамаш могIарерчу ахархойн хьуьнарца дебна хиларх. Белхалой бу ялта кхиош берш а, букъ нисбан йиш йоцуш къахьоьгуш, кхиъна даьлча и чудерзош. Алссам забарш, хелхарш, эшарш йолуш самукъане спектакль яра «Цхьана юьртахь». Ехха лаьттира иза театран репертуарехь. Хьовсархошна кIорда ца йора мел дукха хьежарх. Чекхдаьллачу ХХ-чу бIешеран 60-чу шерашкахь вайнехан драмтеатран сцени тIехь дукха яра юьртабахамах а, цуьнан хьуьнаречу къинхьегамхойх а лаьцна спектаклаш. «Кайсаран ловзар», «Султанан некъ», «Уггаре а хьомениш» иштта кхиерш. Цу массо а спектаклехь дакъалоцуш вара ЯрагIи, амма шайн исбаьхьаллин тIеIаткъамца уьш цхьа а ца кхочура «Цхьана юьртахь» цIе йолчу спектакле.
1965-чу шеран 1-чу майхь Нохч-ГIалгIайн драмтеатран сцени тIехь премьера хилира вайна массарна дукхаезачу «Бож-Iела» спектаклан. Абубешаран роль ловзош вара ЯрагIи. Цхьа шатайпанчу башхаллица къаьста хазахетар дохьуш гучуволура иза сцени тIехь. Цуьнан гучувалар а дехха тIараш детташ тIеоьцура хьовсархоша. Месала куй, галпеш йолу коч-хеча, юкъах дихкина меттанаш долу доьхка, карахь шад…Коммунистийн идеологех озалуш, мелла а забаре гойтура театро и васт. Амма Зубайраев ЯрагIин ницкъ кхочура и чолхе васт дастамаллех лардан. Цо беламе ца доккхура иза. Хьовсархошна нуьцкъала амал а, заманан йохалла мекха хьакхаялаза йолу синаондалла а гойтура турпалхочуьнгахь актеро. И сийлахь нохчалла муьлххачу вастехь гайта гечо карадора цунна. Актеран кхоллараллехь иза Iаламат сирла агIо яра.
Шатайпа меттиг дIалоцуш яра актеран кхоллараллехь оьрсийн драма. Режиссера А. Белолипецкийс хIоттийначу «Женитьба» спектаклехь Илья Фомич Кочкаревн роль ловзош вара Зубайраев ЯрагIи. ГIараваьлла вевзачу оьрсийн яздархочун Гоголь Николай Васильевичан комеди тIехь хIоттийна яра и спектакль. Подколесинан роль ловзош Дениев Iальви вара. Хьовсархойн боьлий шайн «са хедара» сценин шина говзанчас лелош долчух. Моьттур дара церан дерриге а дахар оьрсашна юкъахь чекхдаьлла. Сел говза васт хIотто Дала похIма делчий бен хуьлийла дацара. ХIирийн махкахь вайнехан театр хьошалгIахь йолчу деношкахь цигахь зорбане долучу «Социалистическая Осетия» газето яздора: Иштта говза кечдина Кочкаревн васт кавказан къоьжачу лаьмнашна цкъа а гина дац», – бохуш. Иштта боккхачу кхиамца хьовсархоша тIеэцначарех яра Зубайраев ЯрагIис ловзийна Максим Максимычан роль а. Михаил Юрьевич Лермонтовн «Бэла» цIе йолчу повеста тIехь режиссера П. Харлипа хIоттийна яра и спектакль. Адамаллех, къинхетамах дуьзна оьрсийн эпсаран васт дара вайнехан Зубайраев ЯрагIис хьовсархойн кхиэле диллинарг. Даима санна доза доцу шегара корматалла орцах яьккхина, тамехь сурт гойтуш даьстира цо и чулацаме васт. Еххачу хенахь хьовсархойн дегнашкахь лаьттира и башха турпалхо Максим Максимычан бIаьргашчуьра Iанаоьху шийла гIайгIа. Эпсар дика кхета паччахьан Iедало Кавказерчу къаьмнашка кхийдош ерг харцо хиларх а, ламанхоша лоьхург шайн маршо хиларх а. Делахь а Делан йоза хилла кхаьчна иза кху лаьмнашка, оьрсийн эпсаран сий лар ца дича ца волу. Цунах самукъадалар кIеззиг делахь а. Кхин цхьа роль яра суна Зубайраев ЯрагIин кхоллараллера хьахон лууш. Иза режиссера Харлип Павела хIоттийначу «ЦIен йовлакх тиллина сан акхтарг» цIе йолчу спектаклера яра. Дуьненна вевзачу гIиргIизойн яздархочо Айтматов Чингиса изза цIе йолуш язйиначу повеста тIехь хIоттийна яра спектакль. Нохч-ГIалгIайн халкъан артист Идаев Юсуп, Россин хьакъйолу артистка Багалова Зулай дара цу спектаклехь коьртачу турпалхойн васташ кхуллуш. Бакъду, ловзаран шовкъ тидаме эцча, хала хир дара ЯрагIис ловзиийнарг коьрта роль яц ала. Кулов Байтемиран роль ловзош вара иза цу спектаклехь. Кулов Байтемир актеран ловзарехь уггаре а хьалха хьанала къинхьегамхо ву. Къоналлин хан дIаиккхина стаг ву иза. Шенначул вуон а, дика а дахарехь гина ву. Лайначийн къаьхьаллин лар хаало цуьнан юьхьа тIехь. Делахь а адамаллех хаьдда вац иза. Деэшначунна орцах вала кийча ву. Сискалан тIаьххьара юьхк цуьнца екъа кийча ву. Байтамар санна оьздачу адамийн белшаш тIехь лаьтташ ду хIара дуьне. Дикане, серлоне, къинхетаме кхойкху цара шайн дахаран хотIаца. Иштта гойтура актера шен турпалхо «ЦIен йовлакх тиллина сан акхтарг» цIе йолчу спектаклехь.
БIе гергга роль ловзийна Зубайраев ЯрагIис Нохч-ГIалгIайн пачхьалкхан драмтеатран сцени тIехь. Царна юкъахь ю вайна массарна дукхаезачу «Бешто», «ПетIамат», «Лийрабоцурш», «Молла-Несарт», «Мекхаш-Мирза», «Аршин мал Алан», иштта дуккха а кхийолчу спектакльшкахь исбаьхьа ловзийна ролаш. 45 шарахь вайнехан къоман театрах шен синбIов йина вехира иза. Цуьнан коьрта синкъерам бара сцена. Халкъан дуьхьа хьанала къахьегарехь ирс карийна стаг вара актер. Доьзал бацара цуьнан, делахь а театре безамца бIаьрг туху массо берриге а кегирхой шен бераш хеташ, цаьрца массаьрца цхьа тамашийна ховха, кIеда-мерза вара. Зубайраев ЯрагIин хIусаман неIарш цкъа а дIакъовлуш яцара. Дуьнене а, дерриге а адмашка а болчу безаман зIаьнаршлахь вехаш вара иза даима. Цу безаман серлоно синаондалла кхуллуш. БIе шарахь варе сатуьйсуш Iийча санна, самукъадолий тIеоьцура шайга веанарг цо а, цуьнан хIусамнанас Зинас а. Юучух ца кхеташ цхьа а дIа ца вохуьйтура. Чай, бепиг бен дацахь а, цаьрца дууш иза Iаламат мерза хуьлура. Хаза хабарш дуьйцура ЯрагIис вайнехан къоман театрах, цуьнан исторех, дерриге а дахар цунна дIаделлачу нохчийн актерех. Бакъду, деха дуьйцур долуш ца хиллера уьш. 1980-чу шеран 18-чу сентябрехь детталучуьра сецира нохчийн къоман яхь йолчу кIентан, РСФСР-н халкъан артистан экаме дог. ДIавелира нохчийн къоман сийлахь-воккха актер. Еккъа цхьа вайнехан театр яцара байлахь йисинарг. Цхьана дикачу, оьздачу стагана иэшам хилира ерриге а Нана-Нохчийчоьнна.
ГАЗИЕВА Аза
№120, 27 октябрь, 2015 шо